Ялта чиркӳ пурри халӑхшӑн паха. Анчах Совет тапхӑрӗнче чылайӑшне ҫӗмӗрнӗ. Ҫав вырӑнсенче халӗ пуш-пушӑ. Хӑшӗ-пӗри чиркӗве ҫӗнӗрен хӑпартма талпӑнать.

Улатӑр районӗнчи Ҫӗнӗ Эйпеҫ ҫыннисем ялта хӑйсен вӑйӗпе чиркӳ ҫӗклеҫҫӗ. Хӑй вӑхӑтӗнче кунта та чиркӳ пулнӑ-ха, анчах тӗрлӗ сӑлтава пула ӑна 1937 ҫулта ишсе антарнӑ.

Кун хыҫҫӑн ял халӑхӗ 77 ҫул юнашар ялти чиркӳсене ҫӳренӗ. Кӑҫал акӑ вӗсем никӗсе янӑ. Ҫак ӗҫе чылай ҫын хастар хутшӑнать: Николай Матренин, Василий Сергеев, Николай Кузнецов, Юрий тата Анатолий Кузнецовсем. Вӗсем пулӑшнипе строительство ӗҫне пуҫӑнмашкӑн укҫа пухӑннӑ.

Ҫулла ял халӑхӗ пӗренесене хатӗрленӗ. Ҫак кунсенче строительство бригади стенасене туса пӗтернӗ те тӑрӑ ҫине куҫнӑ. Храма унчченхи вырӑнтах ҫӗклеҫҫӗ.

Чиркӗве ҫӗклемешкӗн Ҫӗнӗ Эйпеҫ ҫыннисем кӑна мар, ыттисем те пулӑшаҫҫӗ.

Николай Прокопьев фермер Шорккари ватӑсемпе

Шупашкар районӗнчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене кӳрекен центрӑн Шорккари вӑхӑтлӑх пурӑнмалли уйрӑмӗнчи ватӑсене пӗр фермер утӑ пырса панӑ. Мӗн тума тетӗр-и? Унти хушма хуҫалӑхра хӗлӗн-ҫӑвӗн выльӑх-чӗрлӗх тытаҫҫӗ. Ку ӗҫре чи йывӑрри — выльӑх апачӗ хатӗрлесси тесе пӗлтерет маларах асӑннӑ центр.

Выльӑх апатне хатӗрлеме социаллӑ ӗҫченсем кӑна мар, ватӑсем те хастар хутшӑнаҫҫӗ. Вӑл тӑрӑхри Н.П. Прокопьев фермер вара вара пахча-ҫимӗҫ, ҫӗр улми, тыр-пул парса та пулӑшать. Кӑҫалхи кӗркунне Николай Прокопьевич 500 кг фуражпа 300 кг тырӑ уйӑрнӑ, нумаях пулмасть икӗ рулон утӑ пырса панӑ.

Сӑнсем (2)

Ҫӗнетнӗ кӗпер

Япалана пӑхса тӑмасан, ҫӗнетмесен вӑл кивелет те юрӑхсӑра тухать. Ҫакна уйрӑмах ял ҫынни лайӑх ӑнланать.

Вӑрмар районӗнчи Аслӑ Шӑхальте нумаях пулмасть Шарапаш юханшывӗ урлӑ Сарапай ҫӑлкуҫӗ патне илсе ҫитерекен кӗпере юсанӑ. Тӗрӗссипе, кӗпере нумаях пулмасть тунӑ. Анчах аслӑ шӑхальсен инкек пулнӑ: ватӑ йӑмра ӳкнӗ те кӗпере ҫӗмӗрнӗ.

Аслӑ Шӑхальсем каланӑ тӑрӑх, ҫулла ун урлӑ каҫса ҫӳреме май пулнӑ-ха. Анчах ҫанталӑк сивӗтнӗ май кӗпер ҫинче шуса ӳкес хӑрушлӑх ӳснӗ.

Тӗнче ырӑ ҫынсемсӗр мар теҫҫӗ те. Ял тӑрӑхӗн администрацине Владимир Мартынов ҫитнӗ те кӗпере юсасси пирки калаҫу пуҫарнӑ. «Хам та ӗҫлеме тухӑп», — тенӗ Николай Петрович.

Ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ кӗпер валли каштасем тупса парсан Владимир Мартыновпа Николай Федоров икӗ кунра кӗпере юсаса хунӑ.

Вӑрмар районӗнчи Саруй ялӗнчи пӗр хуҫалӑхра карантин пулнине палӑртнӑ. Ӑна урнӑ чире пула йышӑннӑ.

Кил хуҫи каланӑ тӑрӑх, чӳкӗн 13-мӗшӗнче ҫӗрле вӑл йытти тепӗр чӗрчунпа туллашнине илтнӗ. Ирхине вӑл картишре тилӗ виллине тупнӑ та кун пирки Чӑваш Енри патшалӑх ветеринари службине пӗлтернӗ. Специалистсем вырӑна килнӗ, тилӗ виллине тӗпчеме илсе кайнӑ.

Россельхознадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, хуҫалӑха хлор извеҫӗн ирӗлчӗкӗпе дезинфекциленӗ. Выльӑх-чӗрлӗхе урнӑ чиртен вакцина тунӑ.

Тилӗ виллинче урнӑ чир генӗ пуррине ҫирӗплетнӗ. Халӗ хуҫалӑхри выльӑх-чӗрлӗхе пӑхсах тӑраҫҫӗ.

Чӑваш Енӗн Строительство министерстви пресс-тур йӗркеленӗ. Чи малтанах ведомство журналистсене Шупашкар районӗнчи Якутара илсе кайнӑ. Асӑннӑ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Евгений Зубков подрядчикпа ӑнманни пирки ӗнентернӗ. «Степ» ятлӑскер контрактра пӑхса хӑварнӑ вӑхӑта ӗҫе пурнӑҫа кӗртмен пирки ҫутӑ кӗртессе чылай ҫул кӗтме тивнӗ. Ҫӗнӗ подрядчик ӗҫе кӑҫалхи ҫурла уйӑхӗнче кӑна пуҫланнӑ. Халӗ Сад урамри 22 ҫурта тинех ҫутӑ ҫитнӗ.

Унтан Канаш районне ҫитнӗ. Унти Вӑрманкасси выҫҫелккинчи Ҫамрӑксен урамӗнче 15 пӳрт. Унта пурӑнакансем ҫутӑ кӗртессе 4 ҫул кӗтеҫҫӗ иккен. Унти тӳресем раштавра ҫутӑ пулатех тесе шантараҫҫӗ-мӗн.

Хальхи вӑхӑтра республикӑра кӑҫал ҫутӑ кӗртсе пӗтермелли 6 обьект юлнӑ-мӗн. Муркаш районӗнчи Вӑрманкасси ял тӑрӑхӗнче трансформатор подстанцине вырнаҫтарасси юлнӑ. Тепӗр пилӗк объекчӗ — Канаш районӗнчи маларах асӑннӑ ялтисӗр пуҫне Аслӑ Асхва Пикшикра, Энтриэльте, Хӗрлӗ Чутайра тата Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Атнарта.

Малалла...

Тӳскелти «Шуҫӑм» ушкӑн

Хӑш-пӗр районсенчи тепӗр клуб пирки ҫулталӑкра иккӗ-виҫҫӗ уҫса хупнишӗнех заведующийӗсем шалу илсе тӑраҫҫӗ тесе каланине илтме тӳр килет-ха. Тепӗр ҫӗрте вар культура ҫурчӗсем ҫине-ҫинех тӗрлӗ мероприяти ирттерме ӑнтӑлаҫҫӗ.

Елчӗк районӗнчи Аслӑ Таяпари информаципе культура центрӗнче, акӑ, Тӳскелти «Шуҫӑм» ушкӑн хӑйӗн пултарулӑхӗпе нумаях пулмасть ял халӑхне савӑнтарнӑ. Кашни юррах куракансем хапӑл туса йышӑннӑ-мӗн. Е. Разумова юррисем уйрӑмах чӗрене тыткӑнлани пирки пӗлтерет вырӑнти ял тӑрӑхӗ. Кулӑшла сценкӑсем вара чунтан култарнӑ.

Информаципе культура центрӗн ертӳҫи Л. Горшкова «Шуҫӑм» ушкӑна чӗререн тав тунӑ.

Сӑнсем (14)

Шупашкар районӗнчи Толик Хураски ялӗнчи пӗр хуҫалӑхра карантин пулнине пӗлтернӗ — урнӑ чир!

Ҫакӑ паллӑ: юпа уйӑхӗн 21–22-мӗшӗсенче хуҫалӑхра йӗкехӳресене пӗтермелли наркӑмӑш хунӑ. Хуҫисен кушакӗ наркӑмӑшланни палӑрнӑ. Кушак йӗкехӳресен виллисене ҫинӗ тесе хуҫисем медицина пулӑшӑвӗ ыйтнӑ.

Медпулӑшу панӑ чухне кушак хуҫин ывӑлне уринчен ҫыртнӑ. Кил хуҫин хӗрарӑмне те ҫыртнӑ-мӗн. Ветстанци тухтӑрӗ кушака тӗрӗслемешкӗн читлӗхе 10 кунлӑха хупма йышӑннӑ. Пӗр эрнерен лешӗ вилнӗ.

Кӑштахран ветлабораторирен кушак урнӑ чирпе чирленине пӗлтернӗ. Кушак пурӑннӑ хуҫалӑхра ытти выльӑх-чӗрлӗх те пур: ӗне, вӑкӑр, йытӑ ҫурисем, кушак, чӑхсем. Урнӑ чир ҫав хуҫалӑхран тухни паллӑ. Халӗ унти выльӑха пӑхсах тӑраҫҫӗ, дезинфекци, урнӑ чире парӑнтармалли иммунизаци тӑваҫҫӗ.

Етӗрне ялӗнче чул, хӑйӑр сарса тунӑ ҫул

Авӑн уйӑхӗнче Етӗрне районӗнчи Етӗрне ялне «АиФ» корреспонденчӗ ҫитнӗ, ҫынсене пӑшӑрхантаракан ыйтӑвӑн хуравне тупма тӑрӑшнӑ. Ял ҫыннисем урама асфальт ҫул сарасса 20 ҫул кӗтеҫҫӗ-мӗн.

Журналист ҫынсене итленӗ хыҫҫӑн Етӗрне ял тӑрӑхӗн администрацине официаллӑ запрос янӑ. Халӑх каланӑ тӑрӑх, проекта 1991 ҫултах хатӗрленӗ. Ун чухне хӑйӑр та илсе килнӗ. Анчах ӑна кӑштахран кӳршӗ яла илсе кайнӑ. 1997 ҫулта проекта пурнӑҫа кӗртме 1 миллион тенкӗ уйӑрнӑ. Анчах ҫула туман. Юрий Шумилов каланӑ тӑрӑх, проекта те ҫухатнӑ, те ҫынсене кӑтартасшӑн пулман.

Тӗрӗссипе, халӗ икӗ ял тӑрӑхне пӗрлештернӗ. Пуҫлӑх — Людмила Чернова. Анчах вӑл унчченхи проект пирки пӗлмест. Ертӳҫӗ пуканне йышӑннӑ чухне ӑна нимӗнле проект та паман.

Журналист килсе кайнӑ хыҫҫӑн, асфальт ҫул мар пулсан та, урама чул, хӑйӑр сарма тытӑннӑ. Хальлӗхе Етӗрне ялне асфальт сарасси планра ҫук. Вӑл питӗ тӑкаклӑ ӗҫ-мӗн. Хыснара укҫа ҫук.

Юрий Шумилов каланӑ тӑрӑх, Етӗрне ялӗнче лайӑх ҫул нумаях пулмасть хута кайнӑ. Анчах унта халӑх та хутшӑннӑ-мӗн — ял ҫыннисем вырӑнти депутатсене «пысӑк ӗҫ тумашкӑн» 10-шар пин тенкӗ панӑ.

Малалла...

Ҫӗрпӳ районӗнче кирек епле мероприятие те тӗплӗн хатӗрленнине асӑннӑ район администрацийӗн пуҫлӑхӗпе Сергей Артамоновпа журналист ӗҫӗпе пӗр кун ирттернӗ чух ӑнланма ӗлкӗрнӗччӗ. Ун чух вӗсем Ҫӗрпӳ ярмӑрккине тата ҫӗнӗ ача пахчи уҫма хатӗрленетчӗҫ. Паян унта ял хуҫалӑх ӗҫченӗсен уявӗнче пулнӑ май ҫӗрпӳсен тӗплӗлӗхне тепӗр хут курса ӗнентӗм.

Ял хуҫалӑхӗнче тата тирпейлекен отрасльте тӑрӑшакансен професси уявне район шайӗнче уҫиччен тӳре-шарапа ял хуҫалӑх отраслӗн ветеранӗсем Кивӗ Тукай ялне ҫул тытрӗҫ. Унта вӗсем ялти культура ҫуртне тата ҫавӑнтах вырнаҫнӑ фельдшерпа акушер пунктне уҫнӑ ятпа йӗркеленӗ савӑнӑҫлӑ мероприятие хутшӑнчӗҫ. Район центрӗнчен асӑннӑ яла хӑнасене ҫитме ҫӑмӑл пултӑр тесе ҫул хӗррипе ялав лартсах паллӑ тунӑччӗ.

Саламӗ те пулчӗ, юрри-ташши те. Уйрӑмах асра юлмалли самантсенчен пӗри тесе район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Сергей Артамонов культура ҫуртне парнеленӗ хут купӑспа чи малтан республикӑн Патшалӑх Канашӗн депутатне Вадим Николаевакалама тата ӑна хӑй юратнӑ юррине халӑхпа юрлама кӗтмен ҫӗртен ыйтнине палӑртӑттӑм.

Малалла...

Хлебниковсен ҫӗнӗ ҫурчӗ

Республикӑра нумай ачаллӑ ҫемьесене пулӑшма тӑрӑшаҫҫӗ. Акӑ Комсомольски районенчи Тукай ял тӑрӑхӗн администрацийӗ Наталия Васильевна Хлебникова валли электронлӑ аукцион мелӗпе пурӑнмалли ҫурт-йӗр туяннӑ.

Наталия Хлебникова Тӑманлӑ Выҫли ялӗнче пурӑнать. Унӑн ултӑ ача. Чи кӗҫӗнни — 5 уйӑхра, асли — 17 ҫулта. Халӗ ачасен хатлӑ ҫуртра выляса-кулма май пур.

Ҫӗнӗ ҫурт 92,5 тӑваткал метр. Вӑл санитари, техника правилипе тата нормипе килӗшсе тӑрать. Пӳртре — пысӑк виҫӗ пӳлӗм. Ҫавӑн пекех ваннӑй, санҫыхӑну пур. Ҫурта электричество, газ, канализаци, вентиляци кӗртнӗ.